สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐาน

1. ด้านกายภาพ
   • ที่ตั้งของหมู่บ้านหรือชุมชนหรือตำบล

เทศบาลตำบลแม่ขะจาน ตั้งอยู่พิกัด ละติจูด 19.211503 เหนือ ลองจิจูด 99.526739 ตะวันออก ห่างจากตัวจังหวัดเชียงราย 105 กิโลเมตร ตามถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 118

• ลักษณะภูมิประเทศ

พื้นที่เทศบาลตำบลแม่ขะจาน ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ราบมีความกว้างประมาณ 1 กิโลเมตร ยาวประมาณ 3 กิโลเมตร มีภูเขาผีปันน้ำอยู่ทางทิศใต้และทิศตะวันตกเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำลาว แม่น้ำแม่เจดีย์ ซึ่งใช้อุปโภค บริโภคและใช้เพื่อการเกษตรตลอดทั้งปี

• ลักษณะภูมิอากาศ

ภูมิอากาศของเทศบาลตำบลแม่ขะจาน จัดอยู่ในประเภทฝนเมืองร้อนเฉพาะฤดูกาลเป็นบริเวณที่ช่วงฝนสลับกับช่วงที่แห้งแล้งแตกต่างกันอย่างชัดเจน ในรอบปีฝนจะเริ่มตกชุกในเดือนพฤษภาคม มีฝนทิ้งช่วงเดือนมิถุนายนและกรกฎาคม และจะตกชุกหนาแน่นในเดือนสิงหาคม – ตุลาคม อุณหภูมิเฉลี่ยของปี 15 - 30 องศาเซลเซียส ลักษณะภูมิอากาศสามารถแยกได้ 3 ฤดู ดังนี้

• ฤดูฝน พฤษภาคม - ตุลาคม
• ฤดูหนาว พฤศจิกายน – กุมภาพันธ์
• ฤดูร้อน มีนาคม - เมษายน

 

• ลักษณะของดิน

ลักษณะของดินภายในเขตเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ได้แก่พื้นที่โดยรอบชุมชนมีลักษณะเป็นดินร่วนเหมาะสำหรับทำการเกษตรกรรม

• ลักษณะของแหล่งน้ำ

แหล่งน้ำที่ใช้ในการอุปโภคภายในเขตเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ได้แก่อ่างเก็บน้ำดอยงู ใช้ในการผลิตน้ำประปา และมีประปาหมู่บ้าน 2 แห่ง ส่วนแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร ได้แก่แม่น้ำลาว และแม่น้ำแม่เจดีย์ ซึ่งแตกเป็นลำเหมืองต่าง ๆ เกษตรกรใช้ในการเกษตรตลอดทั้งปี

 

2. ด้านการเมืองการปกครอง
   • เขตการปกครอง

มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 4.32 ตารางกิโลเมตร แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 8 ชุมชน ได้แก่ ชุมชนหนองบัว 1 ชุมชนหนองบัว 2 ชุมชนหนองบัว 3 ชุมชนแม่ขะจาน 1 ชุมชนแม่ขะจาน 2 ชุมชนเด่นสวรรค์ ชุมชนขันหอม และชุมชนสันติสุข โดยมีอาณาเขตการปกครอง ดังนี้

          ทิศเหนือ             ติดต่อกับเทศบาลตำบลเวียงกาหลง

          ทิศตะวันออก        ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลแม่เจดีย์

          ทิศใต้                 ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลแม่เจดีย์ใหม่

          ทิศตะวันตก          ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลแม่เจดีย์

• การเลือกตั้ง

ข้อมูลการใช้สิทธิลงคะแนนเลือกตั้งสมาชิกสภาและนายกเทศมนตรีของเทศบาลตำบลแม่ขะจาน (กรณีครบวาระ) ในการเลือกตั้งวันที่ 5 พฤศจิกายน 2554

• ผู้มีสิทธิฯ ในบัญชีรายชื่อ จำนวน 2,505 คน
• ผู้มีสิทธิฯ ที่มาแสดงตนรับบัตรฯ จำนวน 1,899 คน
• ผู้มาใช้สิทธิฯ คิดเป็นร้อยละ 75.80 ของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง

 

3. ประชากร
   • ข้อมูลเกี่ยวกับประชากร

ข้อมูลประชากรจากสำนักทะเบียนเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ณ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2559 มี จำนวน 841 ครัวเรือน ประชากร 3,043 คน แยกเป็น ชาย 1,445 คน หญิง 1,598 คน

• ช่วงอายุและจำนวนประชากร

ข้อมูลประชากรจากสำนักทะเบียนเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ณ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2559 มีทั้งสิ้นจำนวน 3,043 คน แยกเป็น ชาย 1,445 คน หญิง 1,598 คน สามารถแยกตามช่วงอายุได้ ดังนี้

ช่วงอายุ (ปี)	เพศชาย	เพศหญิง	รวม
1 – 3	43	41	84
4 – 6	43	28	71
7 – 10	33	43	76
11 – 13	36	29	65
14 – 16	44	41	85
17 – 20	74	62	136
21 – 30	230	211	441
31 – 40	210	181	391
41 – 50	216	284	500
51 – 60	244	303	547
61 - 100	272	275	347
รวม	1,445	1,598	3043

 

สามารถแสดงจำนวนประชากรเป็นแผนภูมิแท่ง ดังนี้

4. สภาพทางสังคม
   • การศึกษา

เทศบาลตำบลแม่ขะจาน มีสถานศึกษาภายในเขตจำนวน 2 แห่ง ได้แก่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลตำบลแม่ขะจาน และโรงเรียนอนุบาลแม่ขะจาน (โรงเรียนระดับประถมศึกษา) สามารถแยกจำนวนเด็ก นักเรียนได้ดังนี้ (ข้อมูล ณ วันที่ 10 มิถุนายน 2559)

ที่	สถานศึกษา	จำนวนนักเรียนชาย	จำนวนนักเรียนหญิง	จำนวนครู
1	ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลตำบลแม่ขะจาน	35	26	3
2	โรงเรียนอนุบาลแม่ขะจาน	123	129	10
	รวม

 

• สาธารณสุข

ข้อมูลสถานพยาบาล ร้านขายยา

• โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแม่เจดีย์ 1 แห่ง
• คลินิก 2 แห่ง
• คลินิกการพยาบาล 1 แห่ง
• ร้านขายยา 5 แห่ง

5 อันดับแรกของโรคที่ป่วยสูงสุดในปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 (ข้อมูลจาก รพ.สต.แม่เจดีย์)

1. ความดันโลหิตสูง
2. ค่าความดันโลหิตสูง
3. ภาวะไขมันในเลือดสูง
4. เบาหวานชนิดไม่พึงอินซูลินไม่มีภาวะแทรกซ้อน
5. ปวดกล้ามเนื้อ
   • อาชญากรรม

สถิติคดีอาญาที่สำคัญสถานีตำรวจภูธรแม่เจดีย์ ปีงบประมาณ พ.ศ. 2559

คดีความผิดเกี่ยวกับชีวิต ร่างกาย และเพศ

1. ฆ่าผู้อื่น (คดีอุกฉกรรจ์) 12  ราย
2. พยายามฆ่า  2  ราย
3. ทำร้ายร่างกาย  5  ราย
4. ข่มขืนกระทำชำเรา  3  ราย

คดีความผิดเกี่ยวกับทรัพย์

1. ลักทรัพย์ 13 ราย
2. ฉ้อโกง 11 ราย
3. ยักยอกทรัพย์ 1 ราย
4. ทำให้เสียทรัพย์ 1 ราย
5. รับของโจร 1 ราย

ความผิดฐานพิเศษ

1. พ.ร.บ.ป่าไม้  6  ราย

• ยาเสพติดความผิดที่รัฐเป็นผู้เสียหาย

1. ผลิต/นำเข้า/ส่งออก  -  ราย
2. จำหน่าย/ครอบครองเพื่อจำหน่าย  34 ราย
3. ครอบครอง 19 ราย
4. เสพยาเสพติด 45 ราย

ความผิดที่รัฐเป็นผู้เสียหาย

1. อาวุธปืนธรรมดา 11 ราย

• การสังคมสงเคราะห์

เทศบาลตำบลแม่ขะจานมีการสังคมสงเคราะห์แก่ ผู้พิการ ผู้ติดเชื้อเอดส์ และผู้สูงอายุ ตามที่ระเบียบ กฎหมายกำหนด ข้อมูล ณ วันที่ 30 กันยายน  พ.ศ. 2561

 

ที่	ประเภท	จำนวน (คน)	งบประมาณ (บาท)
1	ผู้ติดเชื้อเอดส์	0	0
2	ผู้พิการ	169	1,622,400
3	ผู้สูงอายุ	774	6,130,800
	รวม	943	7,753,200

 

5. ระบบบริการพื้นฐาน
   • การคมนาคมขนส่ง

ที่	ประเภทถนน	จำนวน (สาย)
1	ถนนลาดยาง	9
2	ถนนคอนกรีต	55
3	สะพานคอนกรีต	19

 

• การไฟฟ้า

ในเขตเทศบาลมีการขยายเขตไฟฟ้าครอบคลุมทั่วทั้งเขตเทศบาล 955 หลังคาเรือน

• การประปา

มีการขยายเขตจำหน่ายน้ำประปา ทั้งจากการประปาส่วนภูมิภาคแม่ขะจาน ประปาหมู่บ้านหนองบัว และประปาหมู่บ้านแม่ขะจาน ทั้งสิ้น 955 หลังคาเรือน

 

• ไปรษณีย์หรือการสื่อสารหรือการขนส่ง และวัสดุ ครุภัณฑ์

• บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด
• สถานีขนส่งผู้โดยสารแม่ขะจาน (ท่ารถเมล์เขียว) สำหรับผู้ที่จะเดินทางไปจังหวัดพะเยา เชียงราย ลำปาง เชียงใหม่ อ.แม่สาย อ.เชียงแสน อ.เชียงของ เป็นต้น
• ท่ารถเมล์สีฟ้า สำหรับผู้ที่จะเดินทางไป อ.เวียงป่าเป้า อ.แม่สรวย อ.แม่ลาว อำเภอเมือง และจังหวัดลำปาง

 

6. ระบบเศรษฐกิจ
   • การเกษตร

ข้อมูลพื้นฐานของชุมชน

ชุมชน	ชาย	หญิง	ครัวเรือน	พื้นที่ (ไร่)
ขันหอม	17	12	29	193.2
สันติสุข	2	-	2	22
หนองบัว 1	1	1	1	9
หนองบัว 2	21	20	23	140
หนองบัว 3	1	1	1	14
เด่นสวรรค์	20	4	24	35
แม่ขะจาน 1	2	1	3	32
แม่ขะจาน 2	5	2	7	45
รวม	69	41	90	490.2

 

• ข้อมูลด้านการเกษตร (ทำนา)

ชุมชน	ในเขตชลประทาน			นอกเขตชลประทาน
	จำนวน ครัวเรือน	ต้นทุน เฉลี่ย	ราคาขาย เฉลี่ย	จำนวน ครัวเรือน	ต้นทุน เฉลี่ย	ราคาขาย เฉลี่ย
ขันหอม	-	-	-	26	3,500	9,000
สันติสุข	-	-	-	46	3,600	18,000
หนองบัว 1	-	-	-	1	3,300	8,100
หนองบัว 2	-	-	-	23	3,500	-
หนองบัว 3	-	-	-	1	3,500	8,000
เด่นสวรรค์	-	-	-	22	7,200	18,000
แม่ขะจาน 1	-	-	-	2	5,000	-
แม่ขะจาน 2	-	-	-	7	2,500	8,000

 

• ข้อมูลด้านการเกษตร (ทำสวน)

ชุมชน	ข้าวโพดหวาน			มะเขือเทศ			มันฝรั่ง
	จำนวนครัวเรือน	ต้นทุนการผลิตเฉลี่ย	ราคาขายโดยเฉลี่ย	จำนวนครัวเรือน	ต้นทุนการผลิตเฉลี่ย	ราคาขายโดยเฉลี่ย	จำนวนครัวเรือน	ต้นทุนการผลิตเฉลี่ย	ราคาขายโดยเฉลี่ย
ขันหอม	21	5,000	10,000	2	6,500	10,000	21	15,000	30,000
เด่นสวรรค์	4	4,000	10,500	-	-	-	6	15,000	30,000
แม่ขะจาน 1	1	5,000	8,500	-	-	-	1	15,000	30,000
แม่ขะจาน 2	1	5,000	9,000	-	-	-	3	15,000	30,000

 

• การบริการ มีโรงแรมและที่พักในเขตเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ได้แก่

• โรงแรม H2O
• โรงแรมเฮาฮักแม่ขะจาน
• โรงแรมเฟื่องฟูกิจ
• โรงแรมเรือนไทย
• โรงแรมม่อนธารธรรมรีสอร์ทรักในหลวง
• โรงแรมหลองข้าวตะวาโฮมสเตย์
  • การท่องเที่ยว

ไม่มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

• อุตสาหกรรม
• มีโรงงานน้ำแข็ง
• โรงงานผลิตถุงมือ
• การพาณิชย์และกลุ่มอาชีพ

• กลุ่มทำหมูยอและกุนเชียง
• กลุ่มปลูกผักไฮโดรโปรนิกส์ ชุมชนหนองบัว 3
• กลุ่มเลี้ยงกุ้งฝอยและปลาช่อนในบ่อซีเมนต์
• กลุ่มเพาะต้นอ่อนทานตะวันและถั่วงอก

 

7. ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม
   • การนับถือศาสนา

• มีวัดพุทธ จำนวน 3 วัด
  • ประเพณีและงานประจำปี

งานประเพณีประจำปีของเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ได้แก่

• ประเพณีสงกรานต์
• ประเพณีลอยกระทงและประกวดซุ้มแก้วยี่เป็ง
• ประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา
• ประเพณีสรงน้ำพระธาตุวัดหนองบัว
• ประเพณีสรงน้ำพระธาตุวัดกลาง
• ประเพณีสรงน้ำพระธาตุวัดแม่ขะจาน
• ประเพณีตานก๋วยสลาก (สลากภัตร) วัดหนองบัว
• ประเพณีตานก๋วยสลาก (สลากภัตร) วัดกลาง
• ประเพณีตานก๋วยสลาก (สลากภัตร) วัดแม่ขะจาน
• ประเพณีแห่ต้นเกี๊ยะ

• ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภาษาถิ่น

ในเขตเทศบาลตำบลแม่ขะจาน มีปราชญ์ชาวบ้าน ได้แก่ หมอดิน ช่างปั้น สำหรับภาษาพูดภาษาเมืองเชียงราย

 

• สินค้าพื้นเมืองและของที่ระลึก

สินค้าพื้นเมืองที่จำหน่ายและถือเป็นสัญลักษณ์ในเขตเทศบาลตำบลแม่ขะจาน ได้แก่จิ้นสม (แหนมหมูห่อใบตอง) น้ำพริกตาแดง และแคบหมู

 

8. ทรัพยากรธรรมชาติ
   • น้ำ

ในเขตเทศบาล มีแม่น้ำไหลผ่าน 2 สาย ได้แก่ แม่น้ำลาว และแม่น้ำแม่เจดีย์ ซึ่งแตกออกเป็นลำเหมืองต่าง ๆ จำนวน 5 ลำเหมือง ซึ่งเกษตรกรใช้สำหรับทำการเกษตรตลอดปี